Z datą 16 lipca mieszkańcy Frydmana z pewnością kojarzą jedno wydarzenie – parafialny odpust ku czci Matki Bożej Szkaplerznej. Ta uroczystość przypadająca w wakacje gromadzi nie tylko lokalną społeczność, ale także wielu gości, turystów, a nie rzadko również Rodaków z zagranicy przybywających do rodzinnej wioski w odwiedziny.
Tą piękną uroczystością odpustową będziemy radować się za parę dni, a zatem kilka słów przypomnienia z długiej historii kultu MB Szkaplerznej w zakonie karmelitów, Kościele powszechnym i wreszcie w naszej frydmańskiej parafii.
Początki kultu MB Szkaplerznej związane są pustelnikami, którzy na zboczach góry Karmel skupieni wokół kaplicy Matki Bożej dali początek zakonowi karmelitów. Formalnie Święto Matki Bożej z Góry Karmel karmelici obchodzili od XIV w., natomiast papież Benedykt XIII zatwierdził je dla całego Kościoła w wieku XVIII. Kult MB Szkaplerznej ma swoje źródło w pewnym bardzo ważnym wydarzeniu. Otóż przełożony generalny karmelitów Szymon Stock, który po przybyciu karmelitów z Ziemi Świętej do Europy wielokrotnie błagał Maryję o ratunek dla zakonu, w czasie jednej z modlitw w nocy z 15 na 16 lipca 1251 r., ujrzał Matkę Bożą w otoczeniu Aniołów. Podała mu Ona brązową szatę, wypowiadając jednocześnie słowa:Przyjmij, synu, szkaplerz twego zakonu, jako znak mego braterstwa, przywilej dla ciebie i wszystkich karmelitów. Kto w nim umrze, nie zazna ognia piekielnego. Oto znak zbawienia, ratunek w niebezpieczeństwach, przymierze pokoju i wiecznego zobowiązania. Szkaplerz jako część habitu zakonnego z czasem zyskał formę dostępną dla osób świeckich. To dwa kawałki brązowego sukna z wizerunkami MB Szkaplerznej i Najświętszego Serca Pana Jezusa połączone tasiemką. Szkaplerz posiada wielką duchową wartość, ale musi być nałożony przez kapłana i noszony stale. Noszący szkaplerz zyskuje przywileje (m.in. udział w duchowych dobrach zakonu karmelitańskiego za życia i po śmierci, szczególną opiekę Matki Bożej, a także wybawienie z czyśćca w sobotę po swej śmierci dla każdego, kto pobożnie nosi szkaplerz i zachowuje czystość według stanu), ale przyjmuje na siebie również wynikające z tego obowiązki (m.in. naśladować cnoty Matki Bożej i szerzyć Jej cześć, odmawiać codziennie modlitwę naznaczoną w momencie przyjęcia Szkaplerza).
W wielu źródłach można wyczytać informację, że nabożeństwo szkaplerza jest jednym z najstarszych rodzajów kultu maryjnego i należało kiedyś do najpopularniejszych form czci Matki Bożej. O żywotności tego kultu świadczy bardzo wiele obrazów, figur, ołtarzy i kościołów Matki Bożej Szkaplerznej rozsianych po całym świecie. Wiele obrazów i figur pod tym wezwaniem zasłynęło cudami, tak że są miejscami pątniczymi. Niektóre z nich zostały koronowane koronami papieskimi.
W ikonografii maryjnej wizerunki MB Szkaplerznej nie tworzą jednolitego, określonego typu, ale znaczącym akcentem jest obecny szkaplerz karmelitański.
Początki kultu Matki Bożej Szkaplerznej we frydmańskiej parafii ściśle wiążą się z objęciem probostwa przez ks. Michała Lorencsa, który przybył do Frydmana w 1751 roku, dokładnie w 500. rocznicę objawienia szkaplerza św. Szymonowi Stockowi. Po gruntownym odnowieniu kościoła w latach 1751 – 1757, ks. Lorencs jeden z bocznych ołtarzy poświęcił MB Szkaplerznej. Wyposażył go w stosowny wizerunek Maryi trzymającej szkaplerz, w typie Eleusa, czyli miłującej, troskliwej, na którym Dzieciątko czule dotyka podbródka Maryi. Niestety nie znamy artysty, który namalował obraz. Można natomiast określić pierwowzór frydmańskiego wizerunku Matki Bożej, którym jest obraz MB Trembowelskiej z XVI/XVII w., bądź jeszcze starszy wizerunek Madonny del Carmine z Neapolu. Ks. M. Lorencs równocześnie założył Bractwo Szkaplerzne (1757 r.), a wraz z prężnie rozwijającym się kultem odpustowo-pielgrzymkowym podjął się budowy ośmiobocznej kaplicy Matki Bożej Karmelitańskiej. Dwustronny ołtarz, wnęki wokół kaplicy służące za konfesjonały oraz podwójne wejście miały ułatwić przyjęcie licznych pielgrzymów. To ta właśnie kaplica, 20 lat po jej ukończeniu, otrzymała przywilej odpustu zupełnego na dzień 16 lipca, nadany przez papieża Pius VI w dniu 11 grudnia 1784 roku. Można przyjąć, że ten fakt potwierdził i ugruntował rozwijający się w naszej parafii kult Matki Bożej Szkaplerznej i nadał odpustowi ku Jej czci stosowną rangę. Żywy kult MB Szkaplerznej w naszej parafii trwał przez lata, o czym świadczą dokumenty z wizytacji biskupich potwierdzające działalność Bractwa Szkaplerznego i doroczne odpusty, które gromadziły wiernych zarówno z parafii jak i z okolicznych miejscowości. Dowodem stale rozwijającego się kultu MB Szkaplerznej w ostatnim czasie są środowe cotygodniowe nabożeństwa szkaplerzne przed obrazem Matki Bożej zainicjowane i prowadzone przez Proboszcza Jakuba Adamika.
Co roku dzień odpustu ku czci najświętszej Marii Panny z Góry Karmel to ważna uroczystość dla wszystkich czcicieli Matki Bożej Szkaplerznej, która kultywowana jest w naszej parafii na pewno od 235 lat, a zważywszy na czas pojawienia się wizerunku MB w bocznym ołtarzu, można przyjąć że nawet 20 lat dłużej…
Józefa Żołądek